BigSmall: Eternal Kitchen @Filopappou: Λίγα τετραγωνικά, μεγάλοι χώροι & προσδόκιμο 100+ έτη
Γοητευμένος από το ιδιαίτερα υψηλό προσδόκιμο ζωής χειροποίητων επίπλων κουζίνας —κατασκευασμένων από υλικά όπως ο πολυετής δρυς και το μάρμαρο— που συναντάμε σε διαμερίσματα του '50 και του '60, το οποίο συχνά μπορεί να ξεπεράσει τα εξήντα χρόνια (ενώ παράλληλα δέχεται λίγη και αραιή συντήρηση (γυάλισμα τα μάρμαρα, τρίψιμο και βάψιμο τα ξύλα, κάθε δώδεκα με δεκαπέντε χρόνια) και ταυτόχρονα, απωθημένος από το σημερινό υποκατάστατό τους, το οποίο εκτός των άλλων, συμβάλλει στην εξάλειψη των ικανών τεχνητών, των πολύ μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων, των μικρών βιοτεχνιών και στην γιγάντωση της βιομηχανίας που παράγει τυποποιημένα προϊόντα τα οποία φαινομενικά μόνο έχουν κάπως χαμηλό κόστος και στη συνέχεια αναλαμβάνουν ανειδίκευτοι συναρμολογητές ή μπορεί και κάποιος να τα εγκαταστήσει μόνος του. Το σημερινό υποκατάστατο των επίπλων κουζίνας —και όχι μόνο— με τα οποία μεγαλώσαμε όσοι γεννηθήκαμε πριν το 90-95, σαφώς υστερεί από κάθε άποψη: αισθητική, χρηστική, υγιεινής, προσαρμογής στον εκάστοτε χώρο, επενδυτική, από πλευράς προστιθέμενης αξίας στο ακίνητο, ακόμα και οικονομική, σε θέμα κόστους δηλαδή, εφόσον υπολογιστεί σωστά. Eπίσης έχουν αποδεδειγμένα υποδεκαπλάσια δυνητική διάρκεια ζωής (π.χ. 10 χρόνια αντί για 60) και κατά συνέπεια, συντελούν και στην αλόγιστη ρύπανση του περιβάλλοντος. Σε ρύπους δηλαδή, που εύκολα θα μπορούσαν να αποφευχθούν) θέλησα να δημιουργήσω μια κουζίνα η οποία όχι μόνο θα διατηρούσε το υψηλό προσδόκιμο ζωής που συναντάμε ακόμα και σε συμβατικές κατασκευές του 50 και του 60, αλλά θα πήγαινε και δύο βήματα παραπέρα:
αφενός, παρατείνοντας το δυνητικό προσδόκιμο ζωής στα εκατό+ έτη
αφετέρου, εργονομικά, λύνοντας τα εξής προβλήματα που συναντάμε:
• σε όλες τις κουζίνες, με τον ανεκμετάλλευτο χώρο πάνω από τα ντουλάπια, ο οποίος ή μένει κενός, ή καταλήγει να φιλοξενεί ταψιά, γάστρες, αποχυμωτές, και άλλα αντικείμενα, τα οποία και συλλέγουν σκόνη και φυσικά επιβαρύνουν αισθητικά έναν χώρο
• σε πολλές κουζίνες, με σχετικά στενούς διαδρόμους
Έτσι, επέλεξα να ελαχιστοποιήσω και να αντιστρέψω το κενό που πάντα συναντάμε πάνω από τις κουζίνες, επιτυγχάνοντας ένα αρκετά μικρό εμβαδόν σε σχέση με τον συνολικό όγκο της· χαρακτηριστικό που συναντάμε σε όλα τα έργα της ενότητας BigSmall.
Αντί να πατάει στο έδαφος και να αφήνει μισό ή ένα μέτρο κενό στο άνω μέρος της, ήταν συνετό το κενό αυτό να ελαχιστοποιηθεί σε 23 εκατοστά (ώστε να επιτρέπει και τον εντοιχισμό φούρνου και την διατήρηση του πάγκου στο σύνηθες ύψος) και να τοποθετηθεί στο χαμηλότερο σημείο του δαπέδου, οπου εκτός του ότι ανοίγει ο διάδρομος σημαντικά (ειδικά όταν έχουμε αντικριστούς πάγκους) μας προστατεύει και μας γλιτώνει από το σκύψιμο που θα χρειαζόταν αν είχαμε κάτω συρτάρια ή ντουλάπια.
Ένα παράπλευρο μεν, σημαντικό δε, όφελος, είναι και η υγιεινή του δαπέδου μας (που είναι τελείως άλλη από την υγιεινή του πάγκου ή του σκελετού μας, όταν π.χ. συγκρίνουμε έναν συνθετικό πάγκο με έναν μαρμάρινο, ή έναν σκελετό μοριοσανίδας με έναν δρύινο ή ατσάλινο).
Με το ανεστραμμένο κενό, δεν έχουμε ντουλάπια που πατάνε, ούτε περίκλειστους χώρους που δεν φωτίζονται και δεν αερίζονται επαρκώς, ενώ συλλέγουν υπολείμματα στερεών και υγρών τροφίμων, καθώς και σκόνες. Τέτοιοι χώροι, που συναντώνται και στις παλιές και στις καινούριες κουζίνες, είναι αδύνατον να καθαρίζονται και αποτελούν ιδανικό χώρο για ανεπιθύμητα έντομα και τρωκτικά.
Το εσωτερικό του επίπλου της κουζίνας βάφτηκε σε λευκό δύο συστατικών ίδιου κωδικού, όμως με σαγρέ σύσταση και φινίρισμα. Επιλέχθηκε ως υποκατάστατο στόκου, ώστε να καλυφθούν μικρά κενά και ατέλειες.
Προκειμένου:
• να διαφοροποιηθεί αισθητά η κουζίνα και το μπάνιο από τους υπόλοιπους χώρους
• να υπάρχει σύνδεση μεταξύ της χρήσης των δύο χώρων του διαμερίσματος και του χρωματισμού τους
• να δημιουργηθούν όσο το δυνατόν ενιαίοι χρωματικοί όγκοι, ώστε να μην έχουμε κατάτμηση των χώρων
ήταν συνετό η τοιχοποιία της κουζίνας να ακολουθεί τον χρωματισμό του πάγκου και της πλάτης της κουζίνας· το τραπέζι της κουζίνας, να ακολουθεί τα ίδια χρώματα και υλικά με την κουζίνα, σαν να ήταν ένας ανεξάρτητος πάγκος· οι καρέκλες του τραπεζιού της κουζίνας, να ακολουθούν τον χρωματισμό του σκελετού της κουζίνας.
Ο τόνος του λευκού χρώματος με το οποίο βάφτηκε ο σκελετός της κουζίνας, επιλέχθηκε αφού πρώτα αγοράστηκαν τα λακαριστά πορτάκια και συρτάρια κουζίνας Ιkea, τα οποία εκτός του ότι έχουν την ιδιότητα να καθρεπτίζουν και να δίνουν βάθος στον χώρο, χρησιμοποιούν και ανθεκτικούς μεντεσέδες της Julius Blum GmBh.
Η πρώτη μεγάλη ντουλάπα φιλοξενεί εντιχοιζόμενο ψυγειοκαταψύκτη χωρητικότητας 250 λίτρων, ύψους 180 εκ, ενώ η δεύτερη ντουλάπα είναι εσωτερικά χωρισμένη στα δύο και φιλοξενεί κάτω, πλυντήριο ρούχων και πάνω, πλυντήριο πιάτων.
Πριν γίνουν όλα αυτά, μελέτησα το ενδεχόμενο νέας διαρρύθμισης του διαμερίσματος, η οποία θα έδινε τους μέγιστους δυνατούς χώρους σε 71 τ.μ., με το σκεπτικό να μετατρέψουμε ένα μικρό τριάρι, σε ένα τρομερά ευρύχωρο δυάρι, το οποίο:
• αντί για: υποδοχή, σαλόνι, hall, υπνοδωμάτια ένα και δύο, κουζίνα και μπάνιο (7 χώρους)
• θα διέθετε μόλις 4 χώρους: σαλοκουζίνα, υπνοδωμάτιο με μπάνιο και ξεχωριστό wc
Ωστόσο το ενδεχόμενο αυτό απορρίφθηκε —αρχικά από εμένα— καθώς θα είχε νόημα μόνο αν υπήρχε η δυνατότητα να μελετηθούν εξ αρχής τα εξωτερικά ανοίγματα του διαμερίσματος και να τροποποιηθούν αναλόγως, σύμφωνα με τη νέα κάτοψη και τις νέες χρήσεις.
Δύο ακόμα λόγοι που συντέλεσαν στην διατήρηση της αρχικής κάτοψης —στην οποία έγιναν μόνο πολύ μικρές τροποποιήσεις— ήταν η πολύ καλή διαρρύθμιση που έγινε το '65 σε σχέση με τους χώρους που διαθέτει το διαμέρισμα, αλλά και ο συνδυασμός ποιότητας και κατάστασης των —σήμερα 60 ετών— δαπέδων· τόσο των δρύινων, όσο και των μωσαϊκών.
Συντελεστές
Ανδρέας Φακής: μελέτη της κάτοψης, μελέτη του χώρου της κουζίνας, σχεδιασμός των επίπλων κουζίνας και επίβλεψη εργασιών
Γιώργος Τζεβαχιρίδης: στατική μελέτη της κουζίνας και επίβλεψη εργασιών
Γρηγόρης Χαρίτος: κατασκευή, εγκατάσταση και πρώτο φινίρισμα μεταλλικού σκελετού κουζίνας & αναμoνών για ντουλάπια και συρτάρια Ikea
Kώστας Προβατάς: κατασκευή και εγκατάσταση πόρτας κουζίνας
Γιάννης Μποντίνης: εγκατάσταση οπλισμένου τζαμιού πόρτας κουζίνας
Μπάμπης Παπαδόπουλος: κατασκευή και εγκατάσταση παραθύρου και ρολού αλουμινίου
Γιώργος Κάτρης: υδραυλικά
Παναγιώτης Κατσιγιάννης: ηλεκτρολογικά
Πέτρος Χατζηιωάννου: ελαιοχρωματισμοί
Στέλιος Μανέτας: κατασκευή σκελετού τραπεζιού κουζίνας και φωτιστικού τοίχου
MosaikiPlaka:
• μελέτη, κατασκευή και εγκατάσταση των χυτών μωσαϊκών πάγκων & πλατών
• τελικό φινίρισμα μεταλλικής κατασκευής και εγκατάσταση μεταλλικών ραφιών, πορτών & συρταριών Ikea
• κατασκευή και εγκατάσταση ειδικών εξαρτημάτων, καλυμμάτων & επενδύσεων
Φωτογραφικό Αρχείο:
Μετά τα μικρά δείγματα και πριν χυτευτούν οι πάγκοι και οι πλάτες, ήταν συνετό να ακολουθήσει και ένα δείγμα μεγαλύτερης κλίμακας, το οποίο αποτέλεσε και ευκαιρία για να γίνουν μικρές τροποποιήσεις στην ψηφίδα και στο χρώμα.
Το Τσινί Ιωαννίνων έχει πιο αμμοαργιλώδη σύσταση όπου παρουσιάζει νερά, με αποτέλεσμα να σπάει πολύ εύκολα στα σημεία αυτά και να δυσκολεύει σημαντικά την διαδικασία του πελεκήματος όταν θέλουμε μέσα στην ψηφίδα μας να έχουμε τα ιδιαίτερα και διακριτικά νερά του. Όταν δεν υπάρχει έτοιμη η μαρμαροψηφίδα που θέλουμε, η MosaikiPlaka την φτιάχνει.
Για να επιτευχθεί το συγκεκριμένο μωσαϊκό, οι μεγάλες ψηφίδες τοποθετούνται και κολλιούνται μια προς μια, ώστε να μην χάσουν την θέση τους κατά την διαδικασία του χτυπήματος και της δόνησης.
Λευκό χρώμα δύο συστατικών για σκληρότητα, σε σατινέ φινίρισμα εξωτερικά και βερνίκι νερού "food safe" για τα ράφια, το εσωτερικό των ντουλαπιών και το κάτω μέρος των μωσαϊκών πάγκων, που βλέπει μέσα στα ντουλάπια και τα συρτάρια:
Αλφαδόντιζες, ώστε η δεύτερη μηχανική στήριξη του νεροχύτη να είναι πλήρως ρυθμιζόμενη. Η πρώτη είναι η πάκτωσή του στον πάγκο. Eπιτυγχάνεται και μέσω του οπλισμού και μέσω της ίδιας της χύτευσης, καθώς το σχήμα του μαρμάρου περιμετρικά, είναι αρκετά ακανόνιστο και τραχύ ώστε να μην υποχωρήσει με τον καιρό. Χρησιμοποιόντας τις αλφαδόντιζες ως μια δεύτερη μέθοδο στήριξης, επιτυγχάνουμε σημαντική μείωση φορτίου στον πάγκο μας και βελτιστοποιούμε τις ήδη υπάρχουσες προϋποθέσεις, που μπορούν να συντελέσουν σε ένα ιδιαίτερα υψηλό —για τα σημερινά δεδομένα— προσδόκιμο ζωής.
Οι πλάτες της κουζίνας, ήταν συνετό να μετρηθούν και να χυτευτούν μετά την εγκατάσταση των πάγκων, ώστε να μην χρειαστούν ούτε κοψίματα, ούτε χαντρώματα
H χρωματική μελέτη για τον ελαιοχρωματισμό των τοίχων της κουζίνας, ήταν συνετό να ολοκληρωθεί μετά το γυάλισμα των μωσαϊκών πλατών.
Το κεντρικό φωτιστικό της κουζίνας έχει πάχος 35 mm. Xρησιμοποιήθηκε έτοιμο εμπορίου ώστε να αποφευχθεί η custom κατασκευή και να μην δαπανηθεί χρόνος, ενέργεια και χρήματα σε κάτι με τόσο μικρές απαιτήσεις. Στην αριστερή φωτογραφία φαίνεται το κενό των 6 mm που αφήνει όταν ανοίγει ένα από τα ντουλάπια.
To παλιό τραπέζι της κουζίνας είχε πολύ καλές αναλογίες με τα πλευρικά του φύλλα κατεβασμένα και σχεδόν τέλειες διαστάσεις· το νέο τραπέζι βασίστηκε σε αυτές
Είναι πολύ χρήσιμα τα 3D, ωστόσο:
• προσφέρουν 40% με 70% της αίσθησης και του User Experience, σε σχέση με την πραγματική επαφή
• έχουν κόστος, οικονομικό και χρονικό
Έτσι, είναι σημαντικό να μην λειτουργούμε με καθετοποιημένο τρόπο, όπως μεγάλο μέρος του κατασκευαστικού κλάδου, αλλά να αξιολογούμε την κάθε περίσταση και όταν υπάρχουν οι συνθήκες, να προχωράμε σε πραγματικές δοκιμές υλικών, αντικειμένων και λοιπών στοιχείων.
Αυτό έκανα με τις καρέκλες της τραπεζαρίας:
Ακόλουθώντας όλα τα βήματα, ο δρόμος προς ένα αποτέλεσμα που να είναι το λιγότερο "αποδεκτό" και ιδανικά "άρτιο, πρακτικό και αισθητικό" γίνεται εξαιρετικά εύκολος από μόνος του.
H τραπεζαρία έχει σχεδιαστεί για 2 +1 άτομα (με το +1 όταν προκύπτει να είναι σε σκαμπό, ώστε να μην κλείσουμε τον χώρο πρακτικά και να μην τον βαρύνουμε αισθητικά. Aριθμοί που απορρέουν και από την γενικότερη διάταξη και κλίμακα του διαμερίσματος.
Κατασκευάσαμε μια άπλικα τοίχου "Petit Potence" με πολύ μικρότερο μήκος, ώστε η λάμπα να πέφτει στο κέντρο του τραπεζιού της κουζίνας
Ο μεταλικός σκελετός της κουζίνας χρησιμοποιεί τετραπλή στήριξη:
• αυτοφερόμενος, με κρυφά πόδια περιμετρικά
• μέσω σίσφιξης, με όλο το "Π" να είναι ηλεκτροκολλημένο με "ραφές"
• μέσω πάκτωσης σε κάθετα στοιχεία του διαμερίσματος
• μέσω πάκτωσης στην οροφή του διαμερίσματος
Επίσης έχει αφεθεί "αρμός" συστολής διαστολής περιμετρικά και έχουν χρησιμοποιηθεί λάστιχα πάχους 10 mm ως αποστάτες σε πλάτη και οροφή.
